Tưa lưỡi là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý
CleanDay
Tưa lưỡi là tình trạng khá phổ biến ở cả trẻ em và người lớn, đặc biệt thường gặp ở trẻ sơ sinh, người có sức đề kháng kém hoặc đang sử dụng kháng sinh kéo dài. Dù không phải bệnh lý nguy hiểm, tưa lưỡi nếu không được xử lý đúng cách có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến ăn uống, sinh hoạt và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm khoang miệng.
Việc hiểu đúng về tưa lưỡi sẽ giúp người bệnh chủ động chăm sóc răng miệng và phòng ngừa tình trạng tái phát.
Tưa lưỡi là gì?
Tưa lưỡi là hiện tượng xuất hiện các mảng trắng, mảng kem hoặc lớp phủ màu trắng ngà trên bề mặt lưỡi, đôi khi lan sang má trong, lợi hoặc vòm miệng. Nguyên nhân chủ yếu là do nấm Candida albicans phát triển quá mức trong khoang miệng.
Trong điều kiện bình thường, Candida tồn tại với số lượng nhỏ và không gây hại. Tuy nhiên, khi môi trường khoang miệng mất cân bằng hoặc hệ miễn dịch suy yếu, loại nấm này có thể tăng sinh mạnh và gây ra tưa lưỡi.
Nguyên nhân gây tưa lưỡi
Tưa lưỡi thường xuất hiện khi hệ vi sinh trong miệng bị xáo trộn. Ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là yếu tố khiến nấm dễ phát triển. Đối với người lớn, việc sử dụng kháng sinh kéo dài có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, tạo điều kiện cho Candida phát triển.
Ngoài ra, vệ sinh răng miệng kém, khô miệng, hút thuốc lá, đeo răng giả không vệ sinh đúng cách hoặc mắc các bệnh lý làm suy giảm miễn dịch như tiểu đường, HIV cũng làm tăng nguy cơ bị tưa lưỡi.
Dấu hiệu nhận biết tưa lưỡi
Dấu hiệu đặc trưng nhất của tưa lưỡi là lớp trắng bám trên bề mặt lưỡi. Khi cạo nhẹ, lớp này có thể bong ra, để lại vùng niêm mạc đỏ, dễ chảy máu và gây đau rát. Người bị tưa lưỡi thường có cảm giác khô miệng, rát lưỡi, giảm vị giác hoặc khó chịu khi ăn uống. Ở trẻ nhỏ, tưa lưỡi có thể khiến bé quấy khóc, bú kém hoặc bỏ ăn.
Tưa lưỡi có nguy hiểm không?
Trong đa số trường hợp, tưa lưỡi là tình trạng lành tính và có thể cải thiện khi được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, tưa lưỡi có thể là dấu hiệu cảnh báo hệ miễn dịch suy yếu hoặc bệnh lý tiềm ẩn.
Ở những đối tượng có sức đề kháng kém, nấm Candida không chỉ giới hạn ở khoang miệng mà còn có nguy cơ lan xuống họng, thực quản, gây khó nuốt và đau rát kéo dài.
Cách xử lý tưa lưỡi hiệu quả
Việc điều trị tưa lưỡi phụ thuộc vào độ tuổi và nguyên nhân gây bệnh. Với trường hợp nhẹ, cải thiện vệ sinh răng miệng, làm sạch lưỡi đúng cách và duy trì môi trường khoang miệng sạch sẽ có thể giúp triệu chứng thuyên giảm.
Trong những trường hợp nặng hoặc kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng nấm tại chỗ hoặc toàn thân. Việc dùng thuốc cần tuân thủ đúng hướng dẫn để tránh tình trạng kháng thuốc và tái phát.
Chăm sóc răng miệng để phòng ngừa tưa lưỡi
Chăm sóc răng miệng đúng cách là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa tưa lưỡi. Đánh răng đều đặn, làm sạch lưỡi nhẹ nhàng và súc miệng phù hợp giúp hạn chế sự tích tụ của vi sinh vật trong khoang miệng.
Ngoài ra, cần chú ý giữ khoang miệng ẩm, uống đủ nước và hạn chế các yếu tố gây khô miệng. Với trẻ nhỏ, vệ sinh núm ti, bình sữa và đồ dùng ăn uống sạch sẽ cũng góp phần giảm nguy cơ nhiễm nấm Candida.
Tưa lưỡi là tình trạng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, việc chủ quan hoặc điều trị không phù hợp có thể khiến bệnh kéo dài và tái phát. Duy trì vệ sinh răng miệng khoa học, theo dõi các dấu hiệu bất thường và thăm khám khi cần thiết là chìa khóa giúp kiểm soát tưa lưỡi hiệu quả.
Tài liệu tham khảo
-
Mayo Clinic – Oral Thrush
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/oral-thrush/symptoms-causes/syc-20369293 -
Cleveland Clinic – Thrush
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10956-thrush -
NHS – Oral Thrush in Adults
https://www.nhs.uk/conditions/oral-thrush-adults/ -
MedlinePlus – Oral Candidiasis
https://medlineplus.gov/oralcandidiasis.html