Bị nhiệt miệng nên làm gì?
CleanDay
Nhiệt miệng là tình trạng thường gặp ở mọi lứa tuổi, gây cảm giác đau rát, vướng víu khi ăn uống và ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hằng ngày. Khi xuất hiện vết loét trong khoang miệng, rất nhiều người băn khoăn bị nhiệt miệng nên làm gì để nhanh giảm đau và rút ngắn thời gian hồi phục. Trên thực tế, việc xử trí đúng ngay từ những ngày đầu không chỉ giúp vết loét mau lành mà còn hạn chế nguy cơ tái phát nhiều lần.
Hiểu đúng về nhiệt miệng trước khi xử lý
Nhiệt miệng là dạng viêm loét nông của niêm mạc miệng, thường xuất hiện ở mặt trong má, môi, lợi hoặc lưỡi. Vết loét có đáy trắng hoặc vàng nhạt, xung quanh viền đỏ, rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thức ăn và nước uống.
Nguyên nhân gây nhiệt miệng thường không đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố như thiếu vitamin nhóm B, stress kéo dài, suy giảm miễn dịch, chấn thương niêm mạc, rối loạn nội tiết hoặc chế độ ăn uống thiếu cân bằng. Vì vậy, việc điều trị không nên chỉ tập trung vào làm dịu vết loét mà cần quan tâm đến nguyên nhân nền.
Bị nhiệt miệng nên làm gì để giảm đau nhanh?
Trong những ngày đầu xuất hiện vết loét, mục tiêu quan trọng nhất là giảm đau và hạn chế viêm lan rộng. Một trong những việc nên làm đầu tiên là giữ khoang miệng sạch sẽ nhưng nhẹ nhàng. Súc miệng bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch vi khuẩn, giảm nguy cơ bội nhiễm và hỗ trợ quá trình lành niêm mạc.
Ngoài ra, người bị nhiệt miệng có thể sử dụng các gel hoặc dung dịch bôi tại chỗ chứa hoạt chất gây tê nhẹ như benzocaine hoặc lidocaine. Các chế phẩm này giúp giảm đau tạm thời, đặc biệt hữu ích trước bữa ăn hoặc khi nói chuyện nhiều. Việc bổ sung vitamin nhóm B, đặc biệt là B12, B6 và acid folic, cũng rất quan trọng. Nhiều nghiên cứu cho thấy thiếu hụt các vi chất này làm tăng nguy cơ loét miệng tái phát và kéo dài thời gian lành vết thương.
Bị nhiệt miệng nên ăn gì và tránh gì?
Chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc làm dịu triệu chứng và thúc đẩy hồi phục. Khi bị nhiệt miệng, nên ưu tiên các loại thức ăn mềm, nguội, dễ nuốt như cháo, súp, sữa mát, rau xanh nấu chín và trái cây ít acid. Những thực phẩm giàu vitamin C và khoáng chất, nếu không quá chua, có thể hỗ trợ quá trình lành vết loét.
Ngược lại, người bị nhiệt miệng nên hạn chế đồ cay nóng, chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm quá mặn hoặc quá chua. Rượu bia, nước ngọt có gas và cà phê cũng dễ làm niêm mạc bị kích ứng, khiến vết loét đau hơn và lâu lành.
Bị nhiệt miệng nên làm gì để nhanh lành trong 1–2 ngày?
Dù không thể khỏi hoàn toàn chỉ sau một ngày, nhưng nếu xử lý đúng cách, triệu chứng đau và khó chịu có thể giảm rõ rệt trong vòng 24–48 giờ. Bên cạnh việc dùng thuốc bôi và điều chỉnh chế độ ăn, người bệnh nên nghỉ ngơi đầy đủ, tránh thức khuya và giảm căng thẳng. Stress là yếu tố kích hoạt mạnh mẽ các đợt nhiệt miệng, do đó việc thư giãn tinh thần giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.
Một số người có thói quen dùng mẹo dân gian như ngậm mật ong, nước rau má hoặc trà hoa cúc. Những biện pháp này có tác dụng hỗ trợ làm dịu niêm mạc và giảm viêm nhẹ, tuy nhiên chỉ nên xem là biện pháp bổ trợ chứ không thay thế điều trị y tế khi cần thiết.
Bị nhiệt miệng nên làm gì để hạn chế tái phát?
Nếu bạn thường xuyên bị nhiệt miệng, việc chăm sóc lâu dài quan trọng không kém điều trị tức thời. Trước hết, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đa dạng, giàu vitamin và khoáng chất. Vệ sinh răng miệng đúng cách với bàn chải mềm, tránh chải quá mạnh hoặc dùng kem đánh răng chứa chất tạo bọt mạnh dễ gây kích ứng.
Việc kiểm soát stress, ngủ đủ giấc và duy trì lối sống lành mạnh giúp tăng cường sức đề kháng, từ đó giảm tần suất tái phát. Với những trường hợp nhiệt miệng kéo dài, tái diễn nhiều lần trong tháng, người bệnh nên đi khám để kiểm tra các bệnh lý nền như thiếu máu, rối loạn miễn dịch hoặc bệnh tiêu hóa.
Nhiệt miệng như thế nào cần đi khám bác sĩ?
Không phải mọi trường hợp nhiệt miệng đều có thể tự xử lý tại nhà. Bạn nên đi khám sớm nếu vết loét kéo dài trên hai tuần không lành, kích thước lớn bất thường, đau dữ dội khiến khó ăn uống hoặc kèm theo sốt, sưng hạch. Đây có thể là dấu hiệu của những bệnh lý khác cần được chẩn đoán và điều trị chuyên sâu.
Khi bị nhiệt miệng, điều quan trọng là xử trí đúng cách ngay từ đầu: giữ vệ sinh miệng, giảm đau, bổ sung vi chất và điều chỉnh chế độ ăn uống – sinh hoạt. Phần lớn các vết loét sẽ tự lành sau vài ngày nếu được chăm sóc hợp lý. Tuy nhiên, với những trường hợp tái phát nhiều hoặc kéo dài, việc thăm khám chuyên khoa là cần thiết để tìm ra nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp, giúp phòng ngừa tái phát về lâu dài.
Tài liệu tham khảo
-
Mayo Clinic – Canker sores (Aphthous ulcers)
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/symptoms-causes/syc-20370615 -
Cleveland Clinic – Canker Sores: Causes, Symptoms & Treatment
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10945-canker-sores -
National Institutes of Health – Recurrent aphthous stomatitis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470358/ -
Journal of Oral Pathology & Medicine – Management of recurrent aphthous stomatitis
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jop.13088