6 cây trị viêm xoang mũi phổ biến và hiệu quả trong dân gian

Viêm xoang mũi là một bệnh lý viêm nhiễm dai dẳng tại các hốc xoang cạnh mũi, gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch mũi, đau đầu, áp lực vùng mặt và mệt mỏi kéo dài. Mặc dù có nhiều lựa chọn điều trị bằng Tây y, song một bộ phận lớn người bệnh vẫn tìm đến các phương pháp dân gian, trong đó phổ biến là việc sử dụng cây trị viêm xoang mũi để hỗ trợ kiểm soát triệu chứng.

Bài viết dưới đây tổng hợp các loại thảo dược thường được sử dụng trong dân gian để cải thiện tình trạng viêm xoang, đi kèm phân tích từ góc nhìn chuyên môn nhằm hỗ trợ bạn đọc tiếp cận một cách đúng đắn và an toàn.

Nhìn nhận về việc dùng thảo dược trong điều trị viêm xoang

Trong y học cổ truyền, nhiều loại cây có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm, hỗ trợ giảm phù nề niêm mạc xoang, từ đó giúp làm thông mũi và giảm cảm giác khó chịu. Một số thảo dược còn giúp long đờm, hỗ trợ quá trình dẫn lưu dịch mủ trong các hốc xoang.

Tuy nhiên, các cây thuốc này chủ yếu có vai trò hỗ trợ. Chúng không thay thế được điều trị y khoa trong các trường hợp viêm xoang cấp nặng, có biến chứng hoặc nhiễm khuẩn lan rộng. Ngoài ra, hiệu quả của các phương pháp dân gian còn tùy thuộc vào cơ địa, mức độ bệnh và cách sử dụng cụ thể.

Các cây trị viêm xoang mũi thường dùng trong dân gian

Cỏ hôi (cây cứt lợn)

Tên khoa học: Ageratum conyzoides
Cây cỏ hôi là một trong những thảo dược phổ biến nhất trong các bài thuốc dân gian trị viêm mũi xoang. Trong thành phần cây có chứa tinh dầu và flavonoid, được cho là có tác dụng kháng khuẩn và giảm viêm nhẹ.

Cách dùng phổ biến nhất là giã lá tươi, lọc lấy nước cốt và nhỏ vào mũi. Ngoài ra, có thể sử dụng cây để xông hơi vùng mũi xoang nhằm hỗ trợ lưu thông khí và giảm tắc nghẽn.

Lưu ý: Nên thử trước với liều lượng nhỏ do cây có mùi hắc và có thể gây xót mũi. Không dùng cho trẻ em hoặc người có tiền sử dị ứng.

Ké đầu ngựa

Tên khoa học: Xanthium strumarium
Ké đầu ngựa được sử dụng trong Đông y để trị chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi và đau đầu do viêm xoang. Quả của cây chứa các hoạt chất có tính kháng khuẩn nhẹ và giúp làm thông mũi.

Thường được dùng ở dạng sao khô, sắc uống cùng các vị thuốc khác như tân di hoa, bạc hà. Tuy nhiên, do chứa chất độc nhẹ, việc sử dụng cần đúng liều lượng và có hướng dẫn cụ thể từ thầy thuốc.

Tân di hoa

Là nụ hoa của cây mộc lan, tân di hoa có vị cay, tính ấm, thường dùng trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang để hỗ trợ lưu thông khí huyết vùng đầu mặt. Tân di hoa giúp làm thông mũi, giảm nghẹt mũi và cải thiện cảm giác nặng đầu.

Dược liệu này thường được phối hợp trong bài thuốc cổ phương như Tân di tán hoặc các bài sắc uống theo hướng dẫn Đông y.

Gừng

Gừng có chứa gingerol – một hoạt chất có tính kháng viêm tự nhiên, đồng thời giúp làm ấm vùng mũi họng, hỗ trợ giảm đau xoang và làm loãng dịch mũi.

Gừng có thể dùng để xông hơi vùng mũi hoặc uống dưới dạng trà gừng ấm mỗi ngày. Ngoài ra, gừng giã nát kết hợp với mật ong có thể dùng làm hỗn hợp nhỏ mũi, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi áp dụng.

Lá lốt

Lá lốt có tính ấm, giúp tiêu viêm, thường dùng trong các bài thuốc xông hơi dành cho người bị viêm xoang hoặc viêm mũi dị ứng. Có thể kết hợp lá lốt với gừng và sả để xông hằng ngày, giúp làm giãn mạch và dẫn lưu dịch trong các hốc xoang.

Húng chanh (tần dày lá)

Cây húng chanh chứa nhiều tinh dầu có tính kháng khuẩn nhẹ như carvacrol và thymol, thường được sử dụng trong dân gian để làm dịu các triệu chứng viêm xoang và viêm họng.

Có thể giã lá lấy nước cốt để nhỏ mũi hoặc hấp cách thủy cùng đường phèn để uống. Phương pháp này thường an toàn và phù hợp với cả trẻ nhỏ nếu sử dụng đúng liều lượng.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thảo dược

Việc sử dụng các cây thuốc trị viêm xoang mũi cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản để tránh rủi ro và đạt hiệu quả tốt nhất:

• Chỉ nên dùng thảo dược như một liệu pháp hỗ trợ, không thay thế hoàn toàn cho điều trị y khoa nếu triệu chứng nặng.

• Không sử dụng đồng thời nhiều loại cây có tác dụng tương tự nếu không có chỉ dẫn cụ thể.

• Không lạm dụng việc nhỏ mũi bằng nước cốt cây, đặc biệt nếu có biểu hiện kích ứng, rát mũi hoặc chảy máu.

• Không dùng cho phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người có bệnh lý nền nếu chưa được tư vấn từ bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y.

Vệ sinh mũi đúng cách – yếu tố không thể thiếu trong điều trị

Song song với việc sử dụng thảo dược, các chuyên gia tai mũi họng nhấn mạnh tầm quan trọng của vệ sinh mũi xoang hằng ngày nhằm loại bỏ dịch nhầy, bụi bẩn, phấn hoa và các tác nhân gây viêm.

Hiện nay, nhiều người lựa chọn sử dụng xịt vệ sinh mũi chứa nước biển sâu để rửa mũi một cách an toàn và nhẹ nhàng. Một số sản phẩm như xịt vệ sinh mũi CleanDay được đánh giá cao nhờ áp lực phun vừa phải, không gây rát và phù hợp để dùng thường xuyên trong điều kiện khí hậu và môi trường ô nhiễm.

Việc kết hợp thảo dược hỗ trợ từ bên trong và vệ sinh mũi đều đặn từ bên ngoài là hướng tiếp cận điều trị viêm xoang mũi toàn diện, giúp cải thiện triệu chứng rõ rệt và hạn chế tái phát.

Việc tận dụng các cây trị viêm xoang mũi trong dân gian là một lựa chọn có giá trị, đặc biệt với người bệnh thể nhẹ hoặc có xu hướng viêm xoang tái phát theo mùa. Tuy nhiên, người bệnh cần sử dụng đúng cách, không thay thế hoàn toàn cho điều trị chính thống và nên có sự tư vấn từ chuyên gia y tế nếu triệu chứng không thuyên giảm.

Trong mọi trường hợp, chế độ dinh dưỡng phù hợp, giữ ấm cơ thể, tránh tiếp xúc với khói bụi và duy trì vệ sinh mũi sạch sẽ mỗi ngày là nền tảng cần thiết để kiểm soát bệnh viêm xoang mũi hiệu quả và bền vững.